Trước đây khẩu phần nhân dân ta còn nghèo protid, nhằm phù hợp với nguyên tắc của FAO/WHO/UNU (1985), nhu cầu protid trung bình cho người Việt Nam năm 1996 là rất thấp, 0,6g/kg/ngày. Hiện nay mức tiêu thụ protid thực tế của nhân dân đã tăng lên, để hội nhập khu vực, nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho trẻ em nói riêng và người Việt Nam nói chung cần được nâng lên.
1.1. Nhu cầu Protid đối với trẻ dưới 10 tuổi:
Nhiều nghiên cứu cho thấy do bị ảnh hưởng của thiếu dinh dưỡng trường diễn, cân nặng và chiều cao của trẻ em Việt Nam thấp hơn so với quốc tế và khu vực. Nếu dựa vào cân nặng thực tế của trẻ em Việt Nam thì nhu cầu năng lượng và protid khuyến cáo sẽ thấp, không đủ đảm bảo cho trẻ phát huy hết tiềm năng phát triển cả về tầm vóc và trí tuệ. Vì vậy, nhu cầu protid được tính theo cân nặng của quần thể tham chiếu NCHS.
1.1.1. Nhu cầu Protid đối với trẻ đang bú mẹ:
Hiện nay chúng ta có thể áp dụng mức nhu cầu protid cho trẻ đang bú mẹ như trong bảng sau:
Bảng 6 a. Nhu cầu protid cho trẻ đang bú mẹ (*)
|
Tuổi
|
Lượng protid trung bình (g/kg cân nặng/ngày) |
|
|
|
Trẻ trai |
Trẻ gái |
|
Dưới 1 tháng
|
2,46 |
2,39 |
|
1-2
|
1,93 |
1,93 |
|
2-3
|
1,74 |
1,78 |
|
3-4 |
1,49
|
1,53 |
(*) Hiện nay, theo khuyến cáo của WHO/UNICEF, đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi, cho trẻ bú hoàn toàn sữa mẹ là đảm bảo đủ nhu cầu protid để trẻ phát triển và khoẻ mạnh
1.1.2. Nhu cầu protid cho các nhóm trẻ từ 1 đến dưới 10 tuổi:
Nhu cầu protid đối với các nhóm trẻ từ 1 đến dưới 10 tuổi Việt Nam 1996 cao hơn có thể do vào những năm 90 chất lượng protid khẩu phần thấp (NPU = khoảng 60%). Hiện nay chất lượng bữa ăn nói chung và protid nói riêng đã được cải thiện (NPU = 70%) nhưng do yêu cầu phát triển về tầm vóc và trí tuệ tương lai của lứa tuổi này, nhu cầu khuyến nghị về protid vẫn giữ nguyên.
Tương ứng với mức năng lượng khuyến nghị, nhu cầu về protid và tính cân đối của khẩu phần trẻ dưới 10 tuổi được tính toán, nằm trong khoảng dao động sau:
Bảng 6b. Nhu cầu protid đối với trẻ dưới 10 tuổi theo nhóm tuổi
Nhu cầu protid (g/ngày) Yêu cầu tỷ lệ protid động vật (%)
Nhóm tuổi Với NL từ protid =12% -15%, NPU = 70%
Trẻ đến 6 tháng 12 100
7 – 12 tháng tuổi 21 25 70
1-3 tuổi 35 44 ≥ 60
4-6 tuổi 44 – 55 ≥ 50
7-9 tuổi 55 – 64 ≥ 50
1.2. Nhu cầu Protid cho lứa tuổi vị thành niên, 10 – 18 tuổi
Tương ứng với mức tổng số năng lượng khuyến nghị, nhu cầu tối thiểu và tối đa về protid và tính cân đối của khẩu phân trẻ em vị thành niên theo nhóm tuổi và giới được tính toán trình và bày trong bảng 7.
Bảng 7. Nhu cầu Protid đối với lứa tuổi vị thành niên (10 – 18 tuổi) theo giới
|
Giới |
Nhóm tuổi |
Nhu cầu protid (g/ngày), với NL từ protid =12-14%, NPU = 70% |
Yêu cầu tỷ lệ protid động vật (%) |
|
Nam |
10 – 12 |
63 – 74 |
35 – 40 |
|
13 – 15 |
80 – 93 |
35 – 40 |
|
|
16 – 18 |
89 – 104 |
35 – 40 |
|
|
Nữ |
10 – 12 |
60 – 70 |
35 – 40 |
|
13 – 15 |
66 – 77 |
35 – 40 |
|
|
16 – 18 |
67 – 78 |
35 – 40 |
1.3. Nhu cầu Protid cho người trưởng thành
Nhu cầu protid đối với người trưởng thành Việt Nam 1996, ngược lại, lại rất thấp 0,6g/kg/ngày, thấp hơn so với các nước khu vực. Vì vậy, trong tình hình hiện nay, chúng ta có thể áp dụng nhu cầu khuyến nghị thống nhất với các nước trong khu vực (SEA-RDAs 2005), như sau:
Nhu cầu protid cho người trưởng thành cần đạt tối thiểu 1,25g/kg cân nặng/ngày với năng lượng do protid cung cấp dao động trong khoảng 12-14%, có thể lên tới tối đa 16% tổng số năng lượng khẩu phần, trong đó protid động vật chiếm 30 – 35% tổng số protid.
Tương ứng với mức năng lượng đã khuyến nghị trong bảng 3 và tính cân đối của khẩu phần người trưởng thành, nhu cầu tối thiểu và tối đa về số lượng protid (gam/ngày/người) theo lứa tuổi, giới và mức độ lao động được tính toán và trình bày chi tiết trong bảng 8a
Bảng 8a. Nhu cầu khuyến nghị tối thiểu và tối đa về protid cho người trưởng thành theo lứa tuổi, giới và mức độ lao động dựa vào nhu cầu năng lượng và tính cân đối giữa ba chất sinh năng lượng chính
|
Giới |
Tuổi |
Lao động |
Nhu cầu P (g/ngày) Với NL từ protid = 12 – 14%, NPU=70% |
|
Nam |
19-30
|
Nhẹ |
69 – 80 |
|
Vừa |
81 – 94 |
||
|
Nặng |
96 – 112 |
||
|
31-60
|
Nhẹ |
66 – 77 |
|
|
Vừa |
81 – 94 |
||
|
Nặng |
96 – 112 |
||
|
>60
|
Nhẹ |
57 – 66 |
|
|
Vừa |
66 – 77 |
||
|
Nặng |
81 – 94 |
||
|
Nữ |
19-30
|
Nhẹ |
66 – 77 |
|
Vừa |
69 – 80 |
||
|
Nặng |
78 – 91 |
||
|
31-60
|
Nhẹ |
63 – 73 |
|
|
Vừa |
66 – 77 |
||
|
Nặng |
75 – 87 |
||
|
>60
|
Nhẹ |
54 – 63 |
|
|
Vừa |
57 – 66 |
||
|
Nặng |
66 – 77 |
Do trước đây chất lượng Protid khẩu phần của chúng ta còn thấp (NPU=60%), các bảng nhu cầu dinh dưỡng của Việt nam (xuất bản năm 1996 và 2003) đều khuyến nghị nhu cầu tiêu thụ Protid đối với phụ nữ có thai và bà mẹ đang cho con bú cao hơn so với các nước khu vực (đối với phụ nữ có thai 6 tháng đầu cần tăng thêm 15g protid/ngày, 3 tháng cuối tăng thêm 18 g protid/ngày; Đối với các bà mẹ đang cho con bú, tăng thêm 28 g trong 6 tháng sau khi sinh).
Hiện nay, khi nhu cầu khuyến nghị protid chung cho phụ nữ cao hơn và giá trị sinh học bữa ăn đã được cải thiện (NPU=70%), nhu cầu về lượng protid ăn vào hàng ngày đối với phụ nữ có thai có thể áp dụng theo thai kỳ và bà mẹ đang cho con bú theo giai đoạn cho bú sau khi sinh, như trong bảng 8b.
Bảng 8b. Nhu cầu protid đối với phụ nữ mang thai và bà mẹ cho con bú
|
Tình trạng sinh lý |
Nhu cầu Protid (g/ngày) (NPU = 70%)
|
|
Phụ nữ đang mang thai 6 tháng đầu |
Nhu cầu bình thường + 10 đến 15 |
|
Phụ nữ đang mang thai 3 tháng cuối |
Nhu cầu bình thường + 12 đến 18 |
|
Bà mẹ cho con bú 6 tháng đầu |
Nhu cầu bình thường + 23 (từ 20 đến 25 |
|
Bà mẹ cho con bú các tháng sau |
Nhu cầu bình thường + 17 (từ 16 đến 19)
|
