BIỆN PHÁP TRÁNH THAI KHẨN CẤP
ĐẠI CƯƠNG
Biện pháp tránh thai khẩn cấp được sử dụng sau khi giao hợp không được bảo vệ, gồm có: uống thuốc viên tránh thai và đặt dụng cụ tử cung. Thuốc tránh thai khẩn cấp có hiệu quả càng cao nếu sử dụng càng sớm. Khách hàng nhiễm HIV hay có bạn tình nhiễm HIV có thể sử dụng các biện pháp tránh thai khẩn cấp nhưng cần lưu ý là biện pháp tránh thai này không giúp ngăn ngừa nhiễm khuẩn lây qua đường tình dục và HIV/AIDS.
CHỈ ĐỊNH
Phụ nữ sau giao hợp không được bảo vệ hoặc sử dụng biện pháp tránh thai thất bại, như rách bao cao su, quên uống thuốc, tiêm thuốc muộn… hoặc bị hiếp dâm.
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
– Viên thuốc tránh thai: Có thai.
– Dụng cụ tử cung :Xem bài Dụng cụ tử cung.
CÁCH SỬ DỤNG
1. Thời điểm thực hiện
– Sử dụng biện pháp tránh thai khẩn cấp (uống thuốc hoặc đặt dụng cụ tử cung) càng sớm càng tốt trong vòng 5 ngày (120 giờ) sau giao hợp không được bảo vệ. Hiệu quả tránh thai khẩn cấp giảm dần mỗi ngày.
– Nếu biết chắc ngày rụng trứng, đặt dụng cụ tử cung để tránh thai khẩn cấp có thể được thực hiện trong vòng 5 ngày sau rụng trứng, tức có thể trễ hơn 5 ngày sau giao hợp không được bảo vệ.
2. Cách sử dụng:
a. Viên thuốc tránh thai:
– Viên thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ chứa progestin (Postinor, Excapel…)
+ Loại một viên: chứa 1,5 mg levonorgestrel hoặc 3 mg norgestrel: uống một viên (liều duy nhất)
+ Loại 02 viên: mỗi viên chứa 0,75 mg levonorgestrel. Uống hai lần, mỗi lần một viên cách nhau 12 giờ hoặc uống một lần cả 02 viên
-Viên thuốc tránh thai kết hợp (Ideal, Choice, New Choice…) nếu không có viên thuốc tránh thai khẩn cấp)
+ Uống 2 lần cách nhau 12 giờ; mỗi lần 4 viên (mỗi viên chứa 30 mcg ethinyl estradiol và 0,15 mg hoặc 0,125 mg lenovorgestrel) đảm bảo ít nhất mỗi lần 0,1 mg ethinyl estradiol và 0,5 mg levonorgestrel (hoặc 1 mg norgestrel hoặc 2 mg noresthisteron)
b. Dụng cụ tử cung (xem bài dụng cụ tử cung tránh thai): đây là lựa chọn thích hợp cho những người muốn tiếp tục sử dụng dụng cụ tử cung tránh thai
3. Sử dụng các biện pháp tránh thai sau sử dụng biện pháp tránh thai khẩn cấp
– Viên thuốc tránh thai kết hợp, viên thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ có progestin
+ Bắt đầu ngay sau ngày uống thuốc tránh thai khẩn cấp, không cần chờ đến kỳ kinh sau
+ Sử dụng tiếp theo vỉ thuốc đang sử dụng (nếu đang sử dụng) hoặc bắt đầu vỉ thuốc mới (nếu chưa sử dụng biện pháp tránh thai này trước đó)
+ Sử dụng biện pháp tránh thai hỗ trợ trong vòng 7 ngày kế tiếp sau uống thuốc
– Thuốc tiêm tránh thai
+ Bắt đầu ngay trong ngày uống thuốc tránh thai khẩn cấp, hoặc có thể bắt đầu trong vòng 7 ngày sau khi có kinh lại (nếu khách hàng yêu cầu).
+ Sử dụng biện pháp tránh thai hỗ trợ trong vòng 7 ngày kế tiếp sau tiêm thuốc
+ Tái khám nếu có dấu hiệu nghi ngờ có thai
– Thuốc cấy
+Bắt đầu ngay sau khách hàng có kinh lại
+ Cung cấp các biện pháp tránh thai hỗ trợ hoặc thuốc tránh thai uống bắt đầu từ ngay sau ngày uống thuốc tránh thai khẩn cấp, trong thời gian chờ đợi đến thời điểm cấy thuốc
– Đặt dụng cụ tử cung
+Tiếp tục sử dụng dụng cụ tử cung nếu đã sử dụng dụng cụ tử cung để tránh thai khẩn cấp hoặc
+ Bắt đầu ngay trong ngày : uống thuốc tránh thai khẩn cấp
– Bao cao su, màng ngăn âm đạo, phương pháp xuất tinh ngoài âm đạo: Ngay lập tức
– Biện pháp tránh thai tính ngày kinh: Bắt đầu ngay sau khi có kinh lại
4. Những vấn đề khó khăn khi sử dụng tránh thai khẩn cấp, và cách xử trí
– Nôn trong vòng 2 giờ sau uống thuốc
+Uống lại liều thuốc tránh thai khẩn cấp càng sớm càng tốt.
+Có thể sử dụng thuốc chống nôn trước khi uống liều lặp lại cho những người uống viên thuốc tránh thai kết hợp, hoặc liều lặp lại có thể được đặt đường âm đạo nếu vẫn tiếp tục nôn nhiều
+ Chú ý là phác đồ sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ có levonorgestrel để tránh thai khẩn cấp ít gây buồn nôn và nôn hơn so với viên thuốc kết hợp và không khuyến cáo phải sử dụng thuốc chống nôn một cách thường qui trước khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp.
+Tác dụng phụ bao gồm ra huyết âm đạo bất thường, buồn nôn, nôn, căng ngực, nhức đầu và chóng mặt.
– Chậm kinh
+Cần thử thai hoặc tái khám tại cơ sở y tế nếu chậm kinh.
+Không có bằng chứng về nguy cơ lên thai khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp và mang thai.
– Ra máu thấm giọt
Đây không phải dấu hiệu bất thường, và sẽ tự hết không cần điều trị.
5. Đối với người có HIV(+):
Người có HIV(+) hoặc AIDS hoặc đang điều trị thuốc kháng virus có thể sử dụng biện pháp tránh thai khẩn cấp
